Άρθρο της Μαργαρίτας Αντωνάκη, Γενικής Διευθύντριας της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος.

Το συνταξιοδοτικό αποτελεί ένα από τα πιο δύσκολα ζητήματα που έχει να αντιμετωπίσει η χώρα και η παρούσα Κυβέρνηση. Από τη μία πλευρά πρέπει να ληφθούν μέτρα για να περιοριστεί η κρατική χρηματοδότηση, να ανακουφιστεί η μεγάλη πίεση στα δημοσιονομικά και το σύστημα να καταστεί μακροπρόθεσμα βιώσιμο. Από την άλλη, πρόκειται για ένα θέμα μεγάλης κοινωνικής σημασίας καθώς οι συντάξεις των πολιτών πρέπει να είναι και επαρκείς για να εξασφαλίσουν ένα ικανοποιητικό επίπεδο διαβίωσης στα γηρατειά.

Μέχρι στιγμής οι κινήσεις που έχουν γίνει από την ελληνική Πολιτεία περιορίζονται στην κοινωνική ασφάλιση και αφορούν κατά κύριο λόγο περικοπές στις συντάξεις, προσανατολίζονται δηλαδή στη βιωσιμότητα του συστήματος χωρίς να λαμβάνουν υπόψη την επάρκεια των παροχών.

Από τις συνεχείς, μεγάλες μειώσεις στις συντάξεις που καταβάλλονται, οι πολίτες –με σκληρό δυστυχώς τρόπο- έχουν αντιληφθεί πως δε μπορούν πια να βασίζονται αποκλειστικά και μόνο στην κοινωνική ασφάλιση, πρέπει να αναζητήσουν τη συμπλήρωση του συνταξιοδοτικού εισοδήματος και από άλλες πηγές.

Από την πλευρά της η Πολιτεία οφείλει να προστατεύσει τους πολίτες της προχωρώντας στην υιοθέτηση κοινωνικά τολμηρών μέτρων και μιας ευρύτερης πολιτικής στο χώρο των συντάξεων, προσανατολισμένης στη συμπλήρωση της κοινωνικής ασφάλισης με τους άλλους δύο πυλώνες συνταξιοδότησης, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή εμπειρία.

Ένα συνταξιοδοτικό σύστημα δεν εξαντλείται στον πυλώνα της κοινωνικής ασφάλισης, αν και αυτή παραμένει η ραχοκοκαλιά του. Πρέπει να περιλαμβάνει και άλλες συμπληρωματικές συνταξιοδοτικές πηγές από το 2ο και 3ο πυλώνα (επαγγελματική ασφάλιση και ιδιωτική ασφάλιση αντίστοιχα). Ακριβώς αυτό υποστηρίζεται στη Λευκή Βίβλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Ατζέντα για επαρκείς, ασφαλείς και βιώσιμες συντάξεις», όπου η ανάπτυξη των συμπληρωματικών σχημάτων συνταξιοδότησης του 2ου και του 3ου πυλώνα διατυπώνεται ως βασική στρατηγική επιλογή για κάθε κράτος -μέλος στο χώρο της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης. Σε ανάλογη τροχιά κινούνται οι τοποθετήσεις του ΟΟΣΑ και της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Ας εστιάσουμε στις Επαγγελματικές Ασφαλίσεις, που παρότι είναι διαδεδομένες στο εξωτερικό, στην Ελλάδα δεν έχουν ουσιαστικά αναπτυχθεί. Πρόκειται για προαιρετικά ή υποχρεωτικά σχήματα συνταξιοδότησης τα οποία χρηματοδοτούν τόσο οι εργοδότες όσο και οι εργαζόμενοι. Τα επαγγελματικά ταμεία λειτουργούν με τη λογική του κεφαλαιοποιητικού συστήματος, όπου κάθε εργαζόμενος διατηρεί την ατομική του μερίδα. Κύριο χαρακτηριστικό είναι η διαφάνεια, ο ασφαλισμένος μπορεί, δηλαδή, ανά πάσα στιγμή να γνωρίζει το ποσό που έχει συγκεντρώσει και τη σύνταξη που προκύπτει από αυτό το ποσό.

Ο ν. 3029/2002 «Μεταρρύθμιση Συστήματος Κοινωνικής ασφάλισης» καθιέρωσε, σε σχέση με όσα ορίζει η οδηγία , το θεσμό της επαγγελματικής ασφάλισης στην Ελλάδα.

Αντί να ρυθμίσει, κατά το κυρίαρχο ευρωπαϊκό μοντέλο, τη συμπληρωματική επαγγελματική ασφάλιση ως αυτοτελή πυλώνα σύνταξης με δυνατότητα συμμετοχής σε αυτόν φορέων, όπως οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις, ο Έλληνας νομοθέτης εξάντλησε τη θεσμική του παρέμβαση στην αναγνώριση ενός μόνο φορέα παροχής επαγγελματικής σύνταξης, τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (Τ.Ε.Α.), με διαδικασίες που απαιτούν κόστος και χρόνο, αποκλείοντας ουσιαστικά τις ασφαλιστικές εταιρίες με την τεχνογνωσία τους μπορούν να δώσουν ώθηση στο νέο θεσμό.

Η επιλογή αυτή είχε σαν αποτέλεσμα την αποτυχία στην πράξη του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης στη χώρα μας, δεδομένου ότι μόνο 9 Τ.Ε.Α. έχουν συσταθεί, (αν εξαιρέσει κανένας τα 4 επικουρικά ταμεία που με το νόμο Κουτρουμάνη μετατράπηκαν σε επαγγελματικά) εκ των οποίων τα 3 παραμένουν ανενεργά. Σύμφωνα με διαθέσιμα στοιχεία, τα υπόλοιπα Τ.Ε.Α. εξυπηρετούν περίπου 16.500 μέλη-εργαζόμενους, αριθμός που αντιστοιχεί σε μόλις 4‰ του εργασιακά απασχολούμενου πληθυσμού.

Για να εξαπλωθεί η Επαγγελματική Ασφάλιση, η Πολιτεία πρέπει να προβεί σε μια εκ βαθέων αναθεώρηση του νομοθετικού πλαισίου για τις επαγγελματικές ασφαλίσεις είτε με τροποποίηση του ν.3029/2002 είτε με τη θέσπιση ενός ξεχωριστού νομοθετήματος, λαμβάνοντας υπόψη την ευρωπαϊκή εμπειρία.

Συγκεκριμένα, μια προσέγγιση αναθεώρησης της ισχύουσας νομοθεσίας, η οποία θα απηχεί την ευρωπαϊκή εμπειρία και θα δώσει στην επαγγελματική ασφάλιση σημαντική διείσδυση στην κοινωνία, μπορεί να γίνει κάνοντας χρήση των δυνατοτήτων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, οι οποίες θα μπορούσαν να ενεργοποιηθούν:

Είτε μέσω ανεξάρτητων εταιριών συντάξεων () με ειδικές προδιαγραφές αδειοδότησης και απαιτήσεις λειτουργίας

Είτε μέσω ασφαλιστηρίων συμβολαίων του κλάδου ζωής βάσει ειδικής άδειας και ειδικών όρων για την παροχή επαγγελματικών ασφαλίσεων.

Εννοείται ότι προκειμένου να ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη των επαγγελματικών ασφαλίσεων, πρέπει να έχει ευνοϊκή μεταχείριση ως προς το φορολογικό σκέλος, όπως προτρέπει η Λευκή Βίβλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η ασφαλιστική αγορά διαθέτει τεχνογνωσία και μεγάλη εμπειρία στην παροχή συνταξιοδοτικών προϊόντων και μπορεί να προσφέρει βιώσιμες λύσεις. Επιπλέον, με την εφαρμογή του αυστηρότατου θεσμικού πλαισίου Solvency II από 1.1.2016 και την αυστηρή εποπτεία από την Τράπεζα της Ελλάδος, διαθέτει τις προϋποθέσεις αξιοπιστίας για να αναλάβει ενισχυμένο ρόλο στο συνταξιοδοτικό σύστημα. Επείγει η έναρξη διαλόγου με την Πολιτεία για να τεθούν οι βάσεις συνεργασίας και οι προδιαγραφές του νέου συνταξιοδοτικού της χώρας, προς όφελος των πολιτών.

Είναι πλέον η ώρα η Πολιτεία να τολμήσει επιτέλους να δει πως οι ευρωπαϊκές χώρες, στην οικογένεια των οποίων ανήκουμε, εφαρμόζουν με επιτυχία τις επαγγελματικές ασφαλίσεις θεσπίζοντας ευρύτερα της κοινωνικής ασφάλισης συνταξιοδοτικά συστήματα, και να επωφεληθεί από την εμπειρία τους.

Πηγή άρθρου και φωτογραφίας: insurance-eea.gr